Reportage | LGBTQ+ in de koers

Justin Laevens, zijn naam doet misschien wel een belletje rinkelen. De 20-jarige West-Vlaamse veldrijder kwam een tijdje geleden als eerste Vlaamse renner uit voor zijn geaardheid en belandde in een mediazondvloed. Hoe ging Justin ermee om en had hij schrik omdat hij de eerste was? “Ik vreesde dat de wielerwereld me plots anders zou bekijken.”

Hoe ben je in het wielrennen terechtgekomen, Justin?
“Dat was dankzij mijn vader. Hij was vroeger mecanicien van de nationale veldritselectie van Japan en tijdens de winter logeerde de Japanse crosser Yu Takenouchi steeds bij ons thuis. Ik ging als kleine jongen altijd mee naar de wedstrijden en zo ben ik er zelf mee begonnen.”

Toen wist je nog niet dat je op mannen valt?
“Nee, daar was ik pas in mei 2020 zeker van. Toen ik vorig jaar ging studeren aan een nieuwe school ben ik met een jongen beginnen sturen en hebben we eens afgesproken. Dat voelde direct beter aan en zo heb ik mezelf eigenlijk ontdekt. Die eerste relatie was nog een groot geheim omdat ik niet wist wat ik met mezelf moest doen. Zou ik het nog verzwijgen of er toch al voor uitkomen?”

Hoe heb je dat aangepakt?

“Het begon op een zatte avond … (lacht) Toen vertelde ik voor het eerst over mijn geaardheid tegen een vriendin. Ze had het wel al zien aankomen en vond het superleuk. Bij mijn ouders heb ik het wat rustiger aangepakt. Daarna volgde mijn familie en zo ging het zijn gangetje. Tot ik een tijdje later werd gecontacteerd door de mensen van Cyclingsite.be omdat ze iets hadden opgevangen. Ik heb het gewoon bevestigd en toegestemd om er een artikel over te schrijven, maar veel ruchtbaarheid werd er niet aan gegeven. Pas enkele maanden later is het volledig ontploft.”

Je was plots een echte hype in de wielermedia.
“Inderdaad, op een gegeven moment stuurde journalist Tom Coninx me een berichtje. Hij vroeg of hij een reportage over mij mocht maken in aanloop naar het BK cyclocross in Meulebeke. Op een dag draaide hij wat filmpjes en plots begon hij erover. Ik wist niet dat hij het hierover ging hebben en antwoordde er eerlijk op. Toen die reportage online verscheen, kreeg ik plots megaveel telefoontjes van radiostations en journalisten. Mijn gsm stond twee dagen lang geen seconde stil.”

Hoe werd je comingout ontvangen?
“Eigenlijk heel goed. Er waren natuurlijk ook wat negatieve reacties bij, maar die kwamen van mensen die me niet persoonlijk kennen. Ik vond het wel leuk dat ik op Instagram verschillende berichtverzoeken van sportcommentatoren kreeg. Daarnaast stuurde Vincent Baestaens me een bericht en ook Thibau Nys likete een foto. Allemaal kleine dingen, maar het geeft wel een tof gevoel dat bekende renners je steunen.”

Was je bang voor de reacties?

“Toch wel. Ik kon met iedereen van de ploeg ‘leute maken’ en vreesde dat ze me misschien anders zouden bekijken. Maar dat was totaal niet het geval. We komen nu zelfs nog beter overeen dan ervoor. Ze kleven geen etiket op mij, maar bekijken me gewoon als dezelfde Justin. Bovendien had ik ook schrik voor de reacties van andere ploegen en renners.

Denk maar aan teams waarvoor ik in de toekomst misschien nog zou kunnen rijden. Stel dat ze er niet mee om zouden kunnen, dan zou ik mezelf in de voet schieten door mijn coming-out.”

Dat is best heftig. Heeft de koers je geholpen toen het wat lastiger ging?

“In zekere zin wel. Ik werk heel wat trainingen alleen af en dan is er veel tijd om na te denken. Dat heeft me er wel doorheen geholpen, maar het was niet het moment waarop ik heb besloten om ervoor uit te komen. Dat gebeurde eigenlijk niet gepland. Een goeie vriendin was meegegaan naar de koers en ze wist dat ik samen was met een jongen. Ze zei: “Kom, nu is het het moment. Je mama gaat het echt niet erg vinden.” Na de wedstrijd heb ik het uiteindelijk aan haar verteld, een echte ontlading. Ze had het zien aankomen en voelde al dat ik met iets worstelde. Ook mijn vader reageerde heel positief, hoewel hij het niet had verwacht.”

Ben je effectief veranderd na je coming-out?

“Nu kan ik toch meer de echte Justin zijn. Toen ik me nog niet had geout, was ik zelfs voor een wedstrijd bezig met het feit of ik homo was of niet. Dan kon ik me niet ten volle op de wedstrijd concentreren. Zo herinner ik me dat ik voor de wedstrijd in de camper zat en naar droevige liedjes luisterde terwijl ik op Instagram naar foto’s van andere koppels keek. Ik vroeg me af of ik met een jongen zou kunnen samenzijn, hoe de mensen erop zouden reageren, …”

Hoe was het om na het nieuws voor het eerst weer te gaan koersen?
“Nadat mijn verhaal voor het eerst in de media verscheen, was ik wat bang toen ik opnieuw op de koers verscheen. Nu denk ik: “Laat ze maar kijken, zolang ik gelukkig ben. Ik ben er als renner en niet als homo.” Helaas heb ik wel soms nog het gevoel dat sommigen me anders bekijken. Maar ik trek me er niets meer van aan.”

Het feit dat geen enkele mannelijke profrenner je voorging maakte het er waarschijnlijk ook niet makkelijker op.
“Het had eenvoudiger geweest als er een bekend voorbeeldfiguur was. Dan zou ik misschien wel een berichtje hebben gestuurd naar hem om te vragen hoe hij het had beleefd. Nu moest ik zelf de sprong wagen, maar ik ben wel trots op mezelf dat ik
het toch heb gedaan. Ik hoop een voorbeeld te zijn voor anderen die ermee worstelen.”

Heb je goeie raad voor jonge renners/rensters die zich niet durven outen?
“Neem de tijd om na te denken hoe je het wil aanpakken en overhaast niets. Vertel het eerst aan een goeie vriend of vriendin die je 100% kan vertrouwen en praat met anderen die in dezelfde situatie zitten. Zeg het ook tegen je ouders en daarna zal alles wel zijn gangetje gaan.”

De laatste jaren verschijnen er naast mannenclubs steeds meer recreatieve damesploegen in het wielerlandschap. Een schitterende evolutie, maar voor holebi’s is het soms nog een te grote stap om zich aan te sluiten bij een club. Dat is net waarom Gruppetto in het leven werd geroepen. “Wij zijn een warme club, vrij van expliciete of impliciete homofobie”, vertelt Kristof Verstraete van Gruppetto.

Wie kan zich aansluiten bij jullie?

“Hoewel we ons in de eerste plaats richten op sportieve homomannen, kan in principe iedereen lid worden. Zolang je maar een goede racefiets hebt en bereid bent om met ons een sportieve uitdaging aan te gaan. Instappen kan op elk moment en we sluiten daarbij niemand uit.”

Hoe vaak trekt Gruppetto erop uit?

“Elke laatste zondag van de maand rijden we met de racefiets een tocht van 100 kilometer. Telkens stippelt een lid de route uit. Meestal starten we in Gent, maar af en toe gaan we op verplaatsing en vertrekken we bijvoorbeeld vanuit West-Vlaanderen, Vlaams-Brabant of zelfs de Ardennen. Daarnaast organiseert een lid soms een extra rit of nemen we deel aan toertochten. Sinds dit jaar werken we ook mountainbike- en graveltochten af. Voorts organiseren we elk jaar een fietsweekend in de Ardennen met minstens één uitdagende rit, maar er blijft gelukkig voldoende tijd over voor ontspanning en fijne sociale contacten. Uiteraard nestelen we ons na de ritten graag gezellig op een terras om na te genieten.”

Wat is de droom van Gruppetto?

“We willen graag nog meer leden verwelkomen en extra ritten organiseren zodat iedereen op zijn/haar/hun niveau kan fietsen. En dat pakweg een heteroman die houdt van onze ontspannen sfeer ook zin krijgt om zich bij ons aan te sluiten. We zijn geen heterofobe club, maar willen gewoon gezellig samen fietsen en tegelijk een sportieve prestatie neerzetten. Laat ons vooral hopen dat homofobie in de toekomst in al zijn vormen verdwijnt en helemaal geen gespreksonderwerp meer hoeft te zijn.”

Out For The Win werd opgericht in 2016 door Sharon Buffel en Arlena Darragas. Zij kwamen tot het besef dat er geen enkele organisatie in België/Vlaanderen bezig was met het sportbeleid voor LGBTQ+-sporters, hoewel internationaal onderzoek aangaf dat heel veel holebisporters uit angst in de kast bleven in hun sportclub. Er was duidelijk nood aan een organisatie zoals OFTW.

“OFTW staat voor Out For The Win en is dus kortweg een organisatie die LGBTQ+-sporters wil normaliseren, zowel op amateuristisch als professioneel niveau”, klinkt het bij Margot Gysbrechts, woordvoerder bij OFTW. “Dat doen we door getuigenissen te verzamelen van holebi- en transsporters die openlijk hun seksualiteit beleven in de sportwereld. Deze getuigenissen dienen als empowerment voor niet-geoute sporters. Daarnaast geven we ook vormingen, workshops, lezingen, gastcolleges, … om meer aandacht te vestigen op de problematiek. Op die manier willen we dit probleem in de sportwereld onder de aandacht brengen en structurele veranderingen teweegbrengen.”

Zo helpt OFTW homoseksuele sporters Heb je zelf nood aan steun? Surf dan zeker eens naar www.outforthewin.com. Als homoseksuele sporter kan je op onze website heel veel getuigenissen vinden van sporters die hetzelfde meemaken als jij. Daarnaast kan je ook je eigen verhaal doen, als je graag een rolmodel wil zijn voor andere sporters. Soms helpen wij sporters ook bij hun traject richting die coming-out en bekijken we mee de moeilijkheden en complexe vraagstukken. We proberen een luisterend oor te zijn voor elke sporter die dat nodig heeft in zijn kast”, vertelt Margot.

Open brief krijgt veel bijval

Net zoals Gruppetto droomt OFTW ook van een (sport)wereld zonder homofobie. “Het ultieme doel lijkt me de normalisering en acceptatie van LGBTQ+ sporters in de sportwereld. Momenteel is volgens internationaal onderzoek 90% bang om volledig uit de kast te komen. Dat moet drastisch naar beneden en de sportwereld moet ook minder vastgeroest zitten in ‘mannelijke’ en ook vrij ‘vrouwelijke’ beelden. In mei lanceerden we samen met WJNH (Wel Jong Niet Hetero) een open brief over de schrijnende situatie in de sportwereld. De vele reacties hierop met persoonlijke getuigenissen maken duidelijk hoe onderbelicht dit probleem is. Heel veel sporters stoppen met hun sport of verliezen de passie omdat ze bang zijn om zichzelf te zijn. Voor OFTW is het werk pas gedaan wanneer elke sporter, los van genderidentiteit, gender, seksualiteit, … een plekje heeft in de sportwereld. We winnen er namelijk niets bij om mogelijke toptalenten te verliezen in hun kast”, besluit de woordvoerster mooi.